Swędzenie oczu: przyczyny i sposoby, gdy swędzą oczy

Swędzenie oczu to objaw mogący być wywołany przez wiele różnych czynników. Odczuwany dyskomfort może mieć związek z reakcją alergiczną lub być wynikiem poważniejszego stanu zapalnego. Do wprowadzenia prawidłowego sposobu leczenia konieczne będzie poznanie przyczyny, która spowodowała świąd oczu. Jak można rozpoznać, że odczuwane swędzenie oka jest wynikiem konkretnej choroby lub dolegliwości? Jakie są domowe sposoby na podrażnienie i swędzenie oczu?

Co powoduje swędzenie oczu?

Większość schorzeń i dolegliwości wywołujących swędzenie oczu nie jest na tyle poważnych by wywoływać dodatkowe powikłania i długoterminowo wpływać na zdrowie naszego narządu wzroku.

Jednak ignorowany i nieleczony świąd oczu może przyczynić się do wystąpienia stanu zapalnego. Obserwacja występujących u nas symptomów ułatwi znalezienie konkretnej przyczyny i pozwoli skutecznie wyleczyć swędzące oko.

Alergie oczu i kontakt z alergenami

Kontakt z alergenami może wywoływać w organizmie reakcję zapalną i przyczynić się do nieprzyjemnych dolegliwości związanych z narządem wzroku. Alergia może mieć charakter sezonowy i wrodzony. W przypadku sezonowych reakcji alergicznych czynnikami drażniącymi są zazwyczaj pyłki drzew oraz zbóż, natomiast alergia wrodzona może dotyczyć między innymi sierści zwierząt lub różnego rodzaju produktów spożywczych.

Alergia powoduje dolegliwości przypominające przeziębienie, takie jak katar oraz kichanie. Jednak tym, co ją wyróżnia jest jej negatywny wpływ na nasz narząd wzroku.

Objawy charakterystyczne dla reakcji alergicznej to:¹

• swędzenie oczu,
• uczucie pieczenia,
• wodnista wydzielina z oka,
• obrzęk powiek.

Infekcje wirusowe, bakteryjne lub grzybicze

Swędzenie powieki może być spowodowane infekcją wirusową, bakteryjną lub grzybiczą. Dwie najczęściej występujące infekcje dotykające oczu to zapalenie spojówek oraz zapalenie tęczówki.²

Zapalenia spojówek charakteryzuje się zaróżowieniem białej części gałki ocznej. Spojówka w naszym oku pełni funkcję ochronną a jej podrażnienie może wynikać z wystawienia na kontakt z wirusami lub nadmierną ekspozycję na sztuczne światło i suche powietrze. Jest to zaraźliwy rodzaj infekcji, jeśli więc podejrzewamy ją u siebie to warto ograniczyć kontakt z innymi ludźmi.

Zapalenie błony naczyniowej oka przyczynia się do podrażnienia tęczówki oraz całej powierzchni gałki ocznej. Powiązane jest z występowaniem chorób stawów oraz innych dolegliwości zmniejszających naszą odporność. Bagatelizowane zapalenie błony naczyniowej może znacznie osłabić nasz wzrok, a nawet przyczynić się do jego całkowitej utraty.

• opuchnięte i swędzące powieki,
• zaczerwienienie gałek ocznych,
• światłowstręt,⁶
• zaburzenie ostrości widzenia.

Zespół suchego oka

Wytwarzanie łez przez nasze gruczoły przyczynia się do prawidłowego nawilżania gałek ocznych. Jeżeli nasze oczy nie produkują łez to zazwyczaj wiąże się to z pojawieniem się zespołu suchego oka oraz z dyskomfortem odczuwanym w narządzie wzroku.

Dolegliwości powiązane z tym zaburzeniem mogą być wywoływane przez nieprawidłowe noszenie soczewek kontaktowych lub wystawianie oczu na wiatr, lub intensywne słońce.

Symptomy sugerujące zespół suchego oka³ to:

• swędzące oczy,
• bolesność i wrażliwość gałek ocznych,
• światłowstręt,
• pieczenie oczu.

Soczewki kontaktowe

Zbyt długie noszenie soczewek kontaktowych w ciągu dnia lub niewystarczająca dbałość o ich czystość mogą wywoływać swędzenie oczu.

Aby uniknąć dyskomfortu powiązanego z nieprawidłowym stosowaniem soczewek warto wymieniać je regularnie, zgodnie z założeniami producenta oraz pilnować by ich codzienne noszenie nie przekraczało 10 godzin na dobę. Pozwoli to uniknąć nieprzyjemnych powikłań.

Objawy, które zazwyczaj pojawiają się wraz z podrażnieniem oczu przez soczewki to:⁷

• świąd oczu,
• uczucie piasku pod powiekami,
• wrażliwość na światło,
• osłabiona ostrość widzenia.

Zapalenie brzegów powieki

Przyczyną wystąpienia zapalenia brzegów powieki w ich przedniej części mogą być gronkowce oraz inne rodzaje bakterii. Natomiast jeżeli zapalenie dotyka wewnętrznej strony powiek ma to zazwyczaj związek z problemami z gruczołem Meiboma umiejscowionego wewnątrz powieki lub problemami skórnymi takimi jak trądzik różowaty.

Charakterystyczne dla zapalenia brzegów powieki symptomy to:⁸

• opuchnięte i swędzące powieki,
• zaczerwienienie powiek,
• obrzęk oczu.

Zapalenie brzegów powieki

Przyczyną wystąpienia zapalenia brzegów powieki w ich przedniej części mogą być gronkowce oraz inne rodzaje bakterii. Natomiast jeżeli zapalenie dotyka wewnętrznej strony powiek ma to zazwyczaj związek z problemami z gruczołem Meiboma umiejscowionego wewnątrz powieki lub problemami skórnymi takimi jak trądzik różowaty.

Charakterystyczne dla zapalenia brzegów powieki symptomy to:⁸

• opuchnięte i swędzące powieki,
• zaczerwienienie powiek,
• obrzęk oczu.

Zmęczenie oczu

Wielogodzinna praca przed komputerem lub długie wpatrywanie się w ekran telefonu mogą sprawić, że nasze oczy staną się zmęczone i suche. Dzieje się to również przy intensywnej nauce lub długotrwałym zmuszaniu naszych oczu do czytania.

W momencie silnego skupienia znacznie mniej mrugamy, przez co oko nie jest odpowiednio nawilżone co może wywoływać objawy takie jak:⁹

• swędzenie oczu,
• uczucie piasku pod powiekami,
• światłowstręt.

Ekspozycja na substancje drażniące

Dokuczliwy świąd oczu może wynikać również z ekspozycji na substancje działające na nasze oczy drażniąco.

Wystąpienie dolegliwości z powodu kontaktu oczu z perfumami, spalinami lub środkami czystości jest kwestią indywidualną. Na niektóre osoby o bardziej wrażliwych oczach niektóre substancje mogą działać bardzo niekorzystnie a na inne tylko w niewielkim stopniu lub wcale. Należy jednak chronić nasz wzrok przed czynnikami, które mogą go podrażniać aby uniknąć ewentualnych powikłań.

Symptomy wskazujące na podrażnienie oczu to:

• swędzące oczy,
• opuchnięte powieki,
• wrażliwość na światło.
• zaczerwienienie gałek ocznych.

Co złagodzi swędzenie oczu? Domowe sposoby, leczenie zachowawcze i krople 

Dobranie odpowiedniego leczenia gdy odczuwamy swędzenie oczu będzie zależne od przyczyn wystąpienia tej dolegliwości.

W przypadku delikatnie odczuwanego dyskomfortu i podrażnienia bardzo skuteczne mogą okazać się domowe sposoby lub produkty apteczne dostępne bez recepty. Natomiast w niektórych przypadkach konieczna może być konsultacja i pomoc lekarska.

Warto przeanalizować symptomy, które się u nas pojawiły i dobrać leczenie najlepiej do nich dopasowane.

Zastosuj zasadę 20-20-20

W trakcie pracy przy komputerze warto wprowadzić zasadę, według której po 20 minutach pracy należy robić 20-sekundową przerwę. W trakcie przerwania swoich zajęć należy zwrócić wzrok w stronę daleko położonego obiektu znajdującego się w przeciwnym końcu pomieszczenia lub za oknem.

Krótka przerwa pozwoli naszym oczom na odpoczynek a regularnie stosowana sprawi, że objawy takie jak swędzenie oczu będą mniej dokuczliwe. Jeśli nasz wzrok narażony jest na silne zmęczenie w trakcie pracy warto również praktykować jogę oczu.

Regularnie wykonywane ćwiczenia wpływają bardzo pozytywnie na jakość i ostrość naszego wzroku.⁴

Wypróbuj zimne okłady

Chłodny kompres to prosty sposób, który może załagodzić swędzenie oczu w kącikach lub na całej powierzchni gałki ocznej.¹⁰

Aby wykonać kompres należy wypełnić miskę lub inne naczynie wodą oraz kostkami lodu. Następnie należy przygotować czysty ręcznik i zamoczyć go we wcześniej przygotowanym zimnym płynie. Po odsączeniu warto trzymać materiał na oczach przez około 15 minut. Pozwoli to załagodzić nie tylko swędzenie naszych oczu, ale również inne dolegliwości takie jak zespół suchego oka czy zapalenie spojówek.

Zadbaj o higienę okolic oczu

Prawidłowe dbanie o higienę naszego wzroku stanowi podstawę do tego, aby nasze oczy były zdrowe. Jeżeli odczuwamy swędzenie powieki warto zadbać o przestrzeganie zasad higieny, w tym o dokładnym oczyszczaniu twarzy z makijażu.

Drugim istotnym czynnikiem, który może wywoływać świąd oczu jest przecieranie powiek dłońmi. Tarcie gałek ocznych rękoma może sprawić, że przedostanie się do nich ciało obce takie jak sierść zwierząt czy kurz. Zwiększy to ryzyko wystąpienia stanu zapalnego i nasilenia swędzenia oczu.

Tymczasowo zrezygnuj z soczewek kontaktowych

Niezależnie od tego czy odczuwamy swędzenie jednego oka, czy świąd oczu dotknął dwie gałki oczne, ważne jest aby w tym czasie zrezygnować z noszenia soczewek kontaktowych. Soczewki stanowią ciało obce dla naszych powiek, mogą więc nasilać swędzenie, łzawienie lub przyczynić się do tego, że pojawi się u nas zespół suchego oka.

Podczas odstawienia soczewek warto zrobić to na rzecz używania okularów korekcyjnych. Będą one stanowiły dodatkową ochronę dla naszych oczu przed pyłkami i kurzem, które mogą powodować alergiczne zapalenie spojówek.

Warto również zastanowić się nad zmianą soczewek na jednodniowe. Ich codzienne wymienianie zmniejszy prawdopodobieństwo pojawienia się na nich ewentualnych zanieczyszczeń mogących nasilać pieczenie i swędzenie powiek.

Zadbaj o nawilżenie oczu przez odpowiednią ilość kwasów tłuszczowych w diecie

Wytwarzanie odpowiedniej ilości filmu łzowego nie musi być powiązane wyłącznie z czynnikami zewnętrznymi wysuszającymi nasze oczy. Badania pokazują, że spożywanie wystarczającej ilości kwasów omega-3 zmniejsza suchość oka oraz ewentualne towarzyszące dolegliwości takie jak pieczenie i swędzenie oczu.⁵

Kwas omega-3 można wprowadzać do organizmu z pomocą suplementacji lub podczas spożywania niektórych artykułów spożywczych, do których zaliczają się:

• siemię lniane,
• oleje lniany i sojowy,
• nasiona chia,
• tłuste ryby takie jak łosoś i tuńczyk,
• orzechy włoskie.

Zastosuj leki i krople na swędzące oczy spowodowane alergią

Aby załagodzić nieprzyjemne swędzenie spowodowane alergią warto zaopatrzyć się w środki dostępne w aptekach bez recepty takie jak krople do oczu. Oczywiście leczenie musi być dostosowane do stopnia nasilenia objawów reakcji alergicznej.

Jeżeli odczuwamy delikatny ból i swędzenie oka dobrze jest zastosować jeden z niżej wymienionych środków leczniczych:¹¹

• Tradycyjne krople do oczu, jest to najczęściej stosowany środek na odczuwany dyskomfort w narządzie wzroku oraz wszelkie zaburzenia filmu łzowego. Użycie sztucznych łez skutecznie łagodzi objawy takie jak świąd powiek.

• Środki zwężające naczynia krwionośne, dostępne w aptekach bez recepty idealnie sprawdzą się w przypadku gdy odczuwane jest swędzenie oka oraz jego zaczerwienienie.

• Leki przeciwhistaminowe, łagodzą objawy alergiczne w przypadku wystąpienia kontaktu z alergenem. Ważne jest aby nie stosować ich na własną rękę przez okres dłuższy niż 3-4 dni, ponieważ zbyt długo stosowane mogą wręcz nasilać objawy alergii.

Poza używaniem dostępnych środków leczniczych warto pamiętać o tym, aby w miarę możliwości unikać kontaktu z alergenem. Jeżeli natomiast nie jest to możliwe, to dobrze jest skontaktować się z lekarzem, który będzie mógł wprowadzić odpowiednie, długoterminowe leczenie.

Kiedy udać się do lekarza?

W sytuacji gdy mimo samodzielnego leczenia swędzenie oka się nasila warto udać się do okulisty, który oceni jak prawidłowo należy leczyć występujące u nas dolegliwości. Jednak do lekarza należy pójść nie tylko wtedy gdy krople na swędzenie oczu okażą się niewystarczające. Oto sytuacje gdy wizyta u specjalisty może decydować o naszym zdrowiu i jakości naszego wzroku:

• Świąd oczu połączony jest z dodatkowymi objawami takimi jak pieczenie, zaczerwienienie lub silny ból.
• Mamy objawy charakterystyczne dla przeziębienia i grypy takie jak bóle głowy, gorączka czy wodnisty katar.
• Swędzące spojówki nie pozwalają na normalne funkcjonowanie i zaburzają ostrość naszego wzroku.
• Suche i swędzące oczy występują przez ponad tydzień, mimo wdrożenia domowego leczenia.

W wyżej wymienionych sytuacjach konieczna może okazać się wizyta u lekarza. Specjalista w trakcie wizyty dokładnie zbada nasze oczy i udzieli szczegółowych informacji dotyczących metod dalszego leczenia.

Warto pamiętać, że swędzenie oka, gdy jest szybko i efektywnie leczone nie powinno zostawiać po sobie żadnych niekorzystnych dla naszego wzroku powikłań. Ustalenie przyczyny pojawienia się konkretnych dolegliwości i wdrożenie odpowiedniego leczenia zazwyczaj przynosi pomyślne efekty, pozwalające szybko zapomnieć o swędzącym oku.